Prawie trzy tygodnie temu, 20 kwietnia, ogłoszono wyniki World Press Photo 2023. Być może emocje zdążyły już opaść, jednak wróćmy do laureatów. Które prace nagrodzono?
Spis treści:
World Press Photo 2023 – laureaci
Być może przypomnę tu pewną oczywistość, jednak, jak zawsze przy okazji artykułów o World Press Photo, podkreślę, że jest to najważniejszy konkurs fotografii prasowej organizowany już 1956 roku. Do tegorocznej, 66., edycji konkursu 3 752 fotografów ze 127 krajów zgłosiło 60 448 prac. Spośród tych tysięcy nadesłanych zdjęć najpierw wybrano 24 regionalnych zwycięzców. Następnie globalne jury, składające się z regionalnych przewodniczących oraz globalnego przewodniczącego wyłoniło prace, które najlepiej podkreślają kryzys klimatyczny, pokazują społeczność, wpływ wojny na ludność cywilną oraz znaczenie fotografii prasowej na całym świecie. Przyjrzyjmy się wynikom konkursu.
Przeczytaj także: World Press Photo 2022 w nowej odsłonie
World Press Photo of the Year
Rosyjska inwazja na Ukrainę trwa nieprzerwanie od lutego zeszłego roku. Codziennie zalewają nas setki zdjęć okrucieństw, jakich dopuścili się żołnierze. Nie jest więc zaskakujące, że tytuł Zdjęcia Roku World Press Photo 2023 otrzymało to wykonane właśnie w Ukrainie – scenę po nalocie na szpital położniczy w Mariupolu uchwyconą przez Evgeniya Maloletkę.
Jury uznało, że ten obraz oddaje absurd i horror wojny. To dokładne przedstawienie zeszłorocznych wydarzeń i jest dowodem popełnienia zbrodni wojennych przeciwko ukraińskiej ludności cywilnej przez siły rosyjskie. Obraz przedstawia bolesny fakt historyczny, ukazuje mordowanie przyszłych pokoleń Ukraińców. W werdykcie jury podkreśla, iż ma nadzieję na to, że świat się zatrzyma, uzna nieznośne realia tej wojny i pochyli się nad przyszłością Ukrainy.
Przyjechaliśmy do Mariupola zaledwie godzinę przed inwazją. Przez 20 dni
Evgeniy Maloletka, zwycięzca World Press Photo of the Year
mieszkaliśmy z ratownikami medycznymi w piwnicy szpitala, a także w schroniskach ze zwykłymi obywatelami, starając się pokazać strach, z jakim żyli Ukraińcy
Kiedy 24 lutego 2022 roku siły rosyjskie zaatakowały Ukrainę, natychmiast zaatakowały strategicznie ważny port Mariupol na Morzu Azowskim. Do 20 maja Rosja przejęła pełną kontrolę nad miastem, które zostało zdewastowane przez ostrzał, a dziesiątki tysięcy cywilów uciekło lub zostało zabitych. Maloletka był jednym z niewielu fotografów dokumentujących ówczesne wydarzenia w Mariupolu.
Na fotografii widzimy 32-letnią Irynę Kalininę, ranną kobietę w ciąży, przewiezioną ze szpitala położniczego, który został uszkodzony podczas rosyjskiego nalotu w Mariupolu na Ukrainie 9 marca 2022 r. Jej dziecko o imieniu Miron (pochodzącego od słowa „pokój”) urodziło się martwe, a pół godziny później zmarła także Iryna. Raport OBWE ukazał, że szpital został celowo zaatakowany przez Rosję. Bilans ataku wyniósł trzy ofiary śmiertelne i około 17 rannych.
Przeczytaj także: Historia jednego zdjęcia: Kamloops Residential School. Amber Bracken
World Press Photo Story of the Year
Nagrodę Historii Roku World Press Photo 2023 otrzymało dziewięć trudnych, lecz pięknych zdjęć Madsa Nissena, nie pozwalających nam zapomnieć o ludziach Afganistanu, którzy żyją pod rządami Talibów, bez międzynarodowej pomocy.
Moją nadzieją w tej pracy było coś więcej niż tylko tworzenie świadomości. To zjednoczenie z milionami Afgańczyków, którzy w tej chwili rozpaczliwie potrzebują pomocy humanitarnej i żywnościowej
Mads Nissen, zwycięzca World Press Photo Story of the Year
Po wycofaniu sił USA i sojuszników z Afganistanu w sierpniu 2021 roku Talibowie powrócili do władzy. W odpowiedzi inne kraje zaprzestały udzielania pomocy zagranicznej i zamroziły miliardy dolarów rezerw rządowych zdeponowanych za granicą. Intensywne susze w 2022 roku pogłębiły kryzys gospodarczy; obecnie połowa ludności kraju nie ma wystarczającej ilości jedzenia, a ponad milion dzieci jest poważnie niedożywionych według ONZ. Ta historia pokazuje wiele trudności, z jakimi borykają się Afgańczycy w ich codziennym życiu.
World Press Photo Long-term Project Award
Nagroda za projekt długoterminowy World Press Photo 2023 trafiła do Anush Babajanyan, za jej wieloletnią pracę, akcentującą niepopularną poza Azją Środkową historię o stanie gospodarki wodnej po upadku Związku Radzieckiego, pogarszającym się przez kryzys klimatyczny. Co najważniejsze, fotografka pokazuje potężnego ducha ludzi zmuszonych do przystosowania się do nowej rzeczywistości.
Woda przeplata się z życiem ludzi. Chciałem uchwycić potężnego ducha ludzi, których życie zmienia się, ponieważ klimat się zmienia.
Anush Babajanyan, zwycieżczyni World Press Photo Long-term Project
Cztery kraje Azji Środkowej bez dostępu do morza borykają się z kryzysem klimatycznym i brakiem koordynacji w zakresie dostaw wody. Tadżykistan i Kirgistan, w górę rzeki Syr Darya i Amu Darya, potrzebują dodatkowej energii w zimie. Uzbekistan i Kazachstan w dalszym ciągu latem potrzebują wody dla rolnictwa. Historycznie rzecz biorąc, kraje sezonowo handlowały energią z paliw kopalnych na wodę uwalnianą z zapór górniczych, ale od upadku ZSRR i powstania sprywatyzowanych gałęzi przemysłu system ten stał się chwiejny. Niezrównoważone wykorzystanie wody i niedawne intensywne susze stanowią niewątpliwe wyzwanie.
World Press Photo Open Format Award
Nagrodę w kategorii Open Format World Press Photo 2023 przyznano Mohamedowi Mahdyemu, współpracącemu z mieszkańcami Al Max w Aleksandrii w Egipcie. Celem projektu „Here, The Doors Don’t Know Me”, przedstawionego za pośrednictwem interaktywnej strony internetowej, było zachowanie pamięci o ich szybko znikającej wiosce rybackiej.
Mój projekt mówi o utracie pamięci, o zanikaniu naszej kultury i tożsamości
Mohamed Mahdy, zwycięzca World Press Photo Open Format Award
Ten internetowy projekt bada wpływ rosnącego poziomu mórz na lokalną społeczność w Al Max, wiosce rybackiej położonej wzdłuż kanału Mahmoudiyah w Aleksandrii w Egipcie. Od pokoleń jej mieszkańcy mieszkali i pracowali nad kanałem prowadzącym do Morza Śródziemnego. W 2020 roku egipski rząd rozpoczął eksmitowanie części Al Maxa i przenoszenie ludzi do domów oddalonych o kilka kilometrów od kanałów. Nie tylko niszczono domy, ale także zagrożono zbiorowym wspomnieniom i lokalnej kulturze osadzonej w okolicy. Przedstawione historie mówią o niepewności ludzi na całym świecie, którzy dążą do uznania w obliczu globalnych wstrząsów gospodarczych i środowiskowych.
Ludzie ze społeczności Al Max mówią o listach miłosnych lub ostatnich słowach znalezionych w butelkach na brzegu morza. W ramach tego projektu Mohamed Mahdy zachęcał mieszkańców do pisania własnych listów, budując archiwum prywatnych wspomnień dla przyszłych pokoleń. Odwiedzający stronę internetową są również zachęcani do wysyłania listów do mieszkańców Al Max, otwierając kanał komunikacji ze światem. Wykorzystując znalezione obrazy i własną fotografię, Mahdy przedstawia elegię do wspólnego stylu życia u progu zniknięcia.
Komentarze jury World Press Photo 2023
Oglądając prace laureatów, nietrudno domyślić się, że wybór zwycięzkich fotografii musiał być niezwykle trudny. Jak oceniają konkurs jurorzy?
Brent Lewis, przewodniczący globalnego jury World Press Photo 2023, redaktor działu fotografii The New York Times i współzałożyciel Diversify Photo, powiedział:
„Nasi czterej globalni zwycięzcy reprezentują najlepsze zdjęcia i historie z najważniejszych i pilnych tematów 2022 roku. Pomagają one również kontynuować tradycję tego, co można zrobić z fotografią i jak fotografia pomaga nam dostrzec uniwersalność ludzkiej kondycji. Wzruszający obraz z oblężenia Mariupola został jednogłośnie wybrany zwycięzcą World Press Photo of the Year. Podczas głosowania w pierwszą rocznicę rozpoczęcia wojny w Ukrainie jury wymieniło potęgę obrazu i stojącą za nim historię, a także okrucieństwa, które pokazuje. Śmierć zarówno kobiety w ciąży, jak i jej dziecka podsumowała tę wojnę, a także możliwe intencje Rosji. Jak ujął to jeden z jurorów: »To tak, jakby próbowali zabić przyszłość Ukrainy«.”
Z kolei dyrektor wykonawczy Fundacji World Press Photo, Joumana El Zein Khoury, zwrócił uwagę, że:
Miliony ludzi na całym świecie spojrzą na te zdjęcia i zobaczą śmierć, rozpacz, stratę i kryzys. Chcę, żeby oni również widzieli to, co ja widzę. Nadzieję, że dzięki tej dokumentacji jest szansa na sprawiedliwość i lepszą przyszłość, poprzez pamięć o tym, co stracone. Dzięki odwadze i zaangażowaniu tych fotografów jesteśmy inspirowani.
„Wyróżniając tych fotografów, mamy nadzieję pomóc ludziom trochę bardziej zrozumieć świat, który wszyscy dzielimy. Myślę o tym, że ludzie na tych zdjęciach nie różnią się tak bardzo od mnie. To sprawia, że bardziej dbam o to, co się z nimi dzieje. To jest nieodzowna korzyść fotoreportażu i fotografii dokumentalnej, którą mam nadzieję, że każdy, kto poznaje te historie, również doceni.”
Szczerze przyznam, że byłam pewna, że zdjęcia z Ukrainy wygrają, jednak te z Afganistanu zrobiły na mnie większe wrażenie.
blogyoutube
Zwykle bywa tak, że główną nagrodę WPP otrzymuje to zdjęcie, które najlepiej ukazuje bieżące sytuacje na świecie. Wybór fotografii ukraińskiej nie był więc zaskakujący (jednocześnie zgadzam się z opiniami, że rosyjskie zbrodnie należy dokumentować i pokazywać). Być może jednak właśnie dlatego, że zdjęcia z Ukrainy widzimy na co dzień, jesteśmy już „trochę przyzwyczajeni” do widoku tego okrucieństwa. O Afganistanie mówi się coraz mniej, przynajmniej w naszej części świata, dlatego niezwykle cenne jest pokazanie tego, co tam się dzieje. Autor zrobił to w poruszający sposób.
Zdjęcie Iryny Kalininiej, tragicznie zakończonej historii z Mariupola, głęboko mnie poruszyło. To ważne, że World Press Photo nagradza takie prace, które ukazują prawdziwe oblicze wojny i jej konsekwencje dla niewinnych ludzi. Fotografia Evgeniya Maloletki jest nie tylko wstrząsającym świadectwem zbrodni wojennych, ale także mocnym przypomnieniem o skutkach konfliktów zbrojnych na ludność cywilną. Mam nadzieję, że ten obraz przyczyni się do większej świadomości i refleksji na temat tragicznych wydarzeń w Ukrainie.
Każda wojna niesie ze sobą tragiczne w skutkach konsekwencje. Oby więcej ludzi zobaczyło oblicze wojny, aby nie powtarzać historii.