Rozpoczynając przygodę z fotografią powinniśmy poznać trzy podstawowe terminy. Jeden z nich to czułość ISO. Czym jest i jak ją ustawić?
Spis treści:
Rozpoczynając studia z fotografii wiedziałam już sporo na temat czasu ekspozycji i przysłony, jednak czułość ISO była dla mnie niczym czarna magia. Zwykle, by uniknąć zastanawiania się, ustawiałam automatyczny program. Zdjęcia wychodziły raczej dobrze, dlatego, gdy na zajęciach usłyszałam, że mam zrezygnować z automatyki początkowo nie byłam zadowolona. Trzeba było jednak podjąć wyzwanie i nauczyć się, czym jest ta istotna funkcja aparatu fotograficznego.
Czym jest czułość ISO?
W dużym uproszczeniu, ISO określa wrażliwość matrycy na światło. Im wyższa jest wartość, tym będzie ona bardziej czuła, a co za tym idzie będzie potrzebowała mniej światła do prawidłowej rejestracji obrazu. Oznacza to również, że czas naświetlania może być krótszy, a przysłona przymknięta. Lustrzanki cyfrowe zazwyczaj pracują w zakresie od 100 do 3200, jednak zdarzają się nawet wartości dochodzące do 25000 i wyższe.
Jak możemy zauważyć, przy zwiększeniu ISO znacznie bardziej uwydatniają się szumy. Szczególnie dostrzegalne jest to tutaj na czarnych elementach. Istotnym elementem jest również delikatna zmiana kolorów na zdjęciu – barwa tego wykonanego przy niższej czułości jest intensywniejsza, żywsza, a to zrobione przy wyższej jest lekko poszarzałe.
Jak ustawić czułość ISO?
Niezależnie od tego, na jakim sprzęcie pracujemy warto postawić na jak najniższe wartości. Podczas słonecznych dni zacznijmy od ISO 100, gdy jednak czas ekspozycji okaże się zbyt długi, zwiększmy wartość. Co jest istotne, jeśli zwiększymy ISO dwukrotnie, to znaczy na przykład z 200 na 400, czas naświetlania będzie o połowę krótszy (na przykład z 1/125 na 1/250). Fotografując przy słabym oświetleniu lub w nocy i chcąc uniknąć korzystania ze statywu, stosujmy wyższe wartości lub doświetlajmy zdjęcie dodatkowym źródłem światła.
ISO, DIN, ASA, GOST
Użytkownicy starszych aparatów analogowych mogą kojarzyć inne miary światłoczułości filmu, na przykład DIN, ASA lub GOST. Pierwszy stosowany był w Europie od 1934 roku, bazuje na skali logarytmicznej. Ustawienie trzech stopni więcej oznacza, że materiał będzie dwa razy bardziej czuły, przykładowo film o czułości 21°DIN jest dwukrotnie czulszy od filmu 18°DIN. Odpowiednikiem tej miary w Stanach Zjednoczonych jest ASA. Ten standard opiera się z kolei na skali liniowej. Podwojona liczba ASA oznacza dwukrotnie wiekszą czułość filmu, na przykład film 100ASA ma dwa razy większą czułość niż film 50ASA. GOST był natomiast zbliżonym do ASA standardem stosowanym w ZSRR. Podobnie jak amerykańska miara, opierał się na skali liniowej. Początkowo wynosił 0,9 ASA, jednak w 1987 roku ujednolicono go ze skalą ze Stanów Zjednoczonych.
ISO jest międzynarodową normą łączącą te systemy. Przyjęto, że oznacza się ją jako <czułość w ASA>/<czułość w DIN>° ISO, na przykład 400/27° ISO. Możemy to znaleźć na opakowaniach i kasetkach filmów fotograficznych – dzięki temu dowiemy się, jaką czułość ma nasz negatyw. Jeśli jednak mamy podaną jedną skalę, a na naszym aparacie musimy ustawić inną, warto skorzystać z przelicznika. W tabelce podałam najpopularniejsze wartości:
| ISO/ASA | DIN | GOST |
| 100 | 21° | 90 |
| 200 | 24° | 180 |
| 400 | 27° | 360 |
| 800 | 30° | 720 |
| 1600 | 33° | 1440 |
| 3200 | 36° | 2880 |
5 Replies to “Słowniczek pojęć: czułość ISO”