Znajomość sprzętu jest znaczącym czynnikiem świadomego fotografowania. Istotną rolę pełni optyka. Jakie mamy podstawowe rodzaje obiektywów i w jakich okolicznościach warto ich używać?
Spis treści:
Ognisko optyczne «punkt przecięcia się promieni świetlnych lub ich przedłużeń po przejściu przez soczewkę lub odbiciu od zwierciadła, jeśli promienie padając na soczewkę (zwierciadło) tworzyły wiązkę równoległą do jej osi optycznej»
Ogniskowa «odległość punktu głównego układu optycznego od odpowiadającego mu ogniska; dla cienkich soczewek – odległość ogniska od soczewki»
Encyklopedia PWN
Rodzaje obiektywów
Obiektyw szerokokątny
Obiektywem szerokokątnym lub krótkoogniskowym jest ten o ogniskowej krótszej niż dłuższa krawędź matrycy. Zatem dla lustrzanek pełnoklatkowych będą to obiektywy od 35mm i krótsze. Mają one szeroki kąt widzenia i dużą głębię ostrości. Świetnie sprawdzą się w fotografii architektury i w ciasnych wnętrzach, zdjęciach krajobrazowych czy reportażowych.
Obiektyw standardowy
W najprostszym ujęciu, obiektywem standardowym nazywamy taki, który najpoprawniej odwzorowuje widzenie ludzkim okiem.
Ogniskową obiektywu standardowego wyznacza długość przekątnej kadru. W przypadku aparatu pełnoklatkowego, którego matryca ma wymiary 24x36mm (a jej przekątna około 43mm) przyjmuje się, że standardem będzie ogniskowa 50mm. Jeśli fotografujemy z pomocą APS-C, matryca naszego aparatu będzie mniejsza – w zależności od producenta 23,6×15,7mm (Nikon, Sony, Fuji, itp.) lub 22,2×14,8mm (Canon). Jej przekątna ma około 28cm, co daje nam standard 35mm. W przypadku innych formatów matryc sposób liczenia jest taki sam.
Obiektyw długoogniskowy
Uznaje się, że obiektywem długoogniskowym, nazywanym również wąskokątnym jest taki, którego ogniskowa jest dwa razy dłuższa niż przekątna obrazu. Można zatem powiedzieć, że dla pełnej klatki obiektywem długoogniskowym będzie 85mm i dłuższe. Ma węższy kąt widzenia, co w praktyce oznacza, że widzimy obiekt w zbliżeniu oraz małą głębię ostrości. Warto korzystać z niego podczas tworzenia portretów, zdjęć sportowych czy przyrodniczych i makro.
Obiektyw stałoogniskowy
Jak sama nazwa wskazuje jest to obiektyw, w którym długość ogniskowej jest stała. Ma on prostą budowę, zazwyczaj jest dosyć lekki i jasny (w niektórych przypadkach otwór przysłony można otworzyć nawet do f/1.2).
Kąt widzenia tego obiektywu się nie zmienia, a chcąc przybliżyć ujęcie, musimy podejść do fotografowanego obiektu.
Zoom
Inaczej obiektyw zmiennoogniskowy. Pozwala on na regulowanie długości ogniskowej bez zmiany perspektywy. Mówiąc prosto, nie musimy zbliżać się do fotografowanego obiektu, by uzyskać węższy kadr.
Korzystanie z takiego obiektywu niewątpliwie ułatwia tworzenie na przykład fotoreportaży – nie musimy wymieniać obiektywu i nie ominie nas żadna warta uwiecznienia sytuacja. Jednak ma on również wady. To obiektyw zdecydowanie cięższy niż ten o stałej ogniskowej, zazwyczaj jest także ciemniejszy i w wielu przypadkach jego jasność jest zmienna. Przykładowo, w moim obiektywie przy szerokim kącie mogę otworzyć przysłonę do f/3.5, przy długiej ogniskowej jest to już zaledwie f/5.6.
Odwzorowanie w portrecie
Jak możemy zauważyć na powyższym porównaniu, portrety wykonane szerokim kątem nie należą do najlepszych. Twarz nie jest zbyt proporcjonalna, na pierwszy plan wychodzi nos, który wydaje się być nieco większy niż w rzeczywistości. Zdecydowanie korzystniejszymi są ujęcia wykonane obiektywami z dłuższą ogniskową. Żadna z części twarzy nie jest przerysowana, odwzorowanie jest najbardziej naturalne. Dlatego przyjmuje się, że do wykonania portretów używamy obiektywów długoogniskowych.
Zdarza się jednak, że do osiągnięcia konkretnych celów ustalone standardy są łamane. Szerokich kątów niekiedy używa się, by wydłużyć nogi modelki lub modela lub podkreślić niedoskonałości. Warto zwrócić uwagę na projekt „Face” amerykańskiego fotografa Bruce’a Gildena. Sposób, w jaki zostały wykonane zdjęcia podkreśla zmęczenie, blizny, zmarszczki, a co za tym idzie doświadczenia życiowe bohaterów fotografii.
Ekwiwalent ogniskowej
Jak możemy zauważyć przy opisie obiektywu standardowego rozmiar matrycy ma znaczenie w kontekście kąta widzenia. Przekątna APS-C jest około 1,5 raza mniejsza od przekątnej Full Frame, dlatego rzutowany obraz będzie różny – kąt widzenia przy większej matrycy jest większy. Jak to wygląda w praktyce?
Załóżmy, że mając aparat pełnoklatkowy korzystamy z obiektywu 50mm. Używając tego samego obiektywu z APS-C jego kąt widzenia będzie węższy. Mnożąc 50mm i 1,5 (czyli tak zwany mnożnik ogniskowej) otrzymamy 75mm. Oznacza to, że otrzymany obraz odpowiada temu, jaki otrzymalibyśmy korzystając z ogniskowej 75mm na pełnej klatce.
Ciekawe wyjaśnienie 🙂 fajnie, że pokazałaś różnice na zdjęciach 🙂